跳至內容

約瑟夫·坦克爾

出自Taiwan Tongues 繁中維基
這是此頁批准,以及是最近的修訂。

約瑟夫·通克爾(Yosef Tunkel,1881年-1949年8月9日)是一位猶太裔白俄羅斯裔美國籍的意第緒語詩歌與幽默散文作家,以筆名「德爾·通克勒」(Der Tunkeler,意第緒語意為「黑暗之人」)聞名。

生平

1878年,通克爾出生於巴布魯伊斯克(當時屬俄羅斯帝國,今屬白俄羅斯)一個貧窮教師的家庭。他兒時體弱多病,其繪畫天賦促使社區的慈善人士在他十五歲時將他送往維爾紐斯的特魯特涅夫藝術學校。他於1899年完成學業,但因嚴重近視而無法成為畫家,轉而寫作。他的詩作於1901年首次發表於華沙的《猶太人》(Der yud),此後他的詩歌、諷刺作品、戲劇及兒童故事見於歐洲與北美的各大意第緒語出版物。

1906至1910年間,他前往美國並定居紐約,創辦了幽默期刊《好事者》(Der kibitser),該期刊後以《大顧客》(Der Groyser Kundes)為名持續發行了二十年。1910年,他因家有急事返回家鄉巴布魯伊斯克。1911年移居華沙後,他為《瞬間》(Der moment)撰稿,並編輯其幽默版面《歪鏡》(Der krumer spiegel)。此時,他開始使用筆名「Khoyshekh」與「德爾·通克勒」。第一次世界大戰期間,他先是待在巴布魯伊斯克的家中,後前往烏克蘭,主要待在基輔和敖德薩。二十年代初期,他改編了數部德國詩人威廉·布施的作品。戰後,他回到獨立後的波蘭,重返《瞬間》報社。他偶爾也以筆名「安德羅吉努斯」(Androginus)為《今日》(Der Haynt)與《人民報》(Folkszeitung)等其他報紙撰稿。約在此時,他訪問了以色列,受到希伯來作家聯盟與哈伊姆·納赫曼·拜力克的款待,後者宣稱自己是通克勒作品的忠實讀者。通克勒隨後根據他在聖地的經歷寫下了他的第一部遊記。

在1920年代,通克勒出版了大量書籍、劇本、趣聞短評、模仿滑稽作品與幽默文章。在全國巡迴演出時,他常親自登台表演自己的作品。1925年華沙的阿薩謝爾卡巴萊開幕時,德爾·通克勒的作品是其劇目的一部分;他的作品也在羅茲以及華沙的桑巴蒂翁卡巴萊劇院(1927年開幕)上演。

1931年,他訪問了當時的巴勒斯坦託管地,接著在1932至1933年間前往美國,探望他的兄弟與老友,並為一部遊記蒐集素材。他住在斯普林菲爾德,他的兄弟艾力克斯與嫂嫂蘿絲居住於此。約在1934年,他前往蘇聯為其後出版的一部遊記蒐集素材。他曾在巴黎居住過一段時間。1938年,他將波蘭電影《鄰居們》(Neighbors)改編成意第緒語版本。第二次世界大戰爆發時,他人正在比利時,後與一群猶太難民逃往法國,卻遭維琪政府逮捕。他被送往斯特拉斯堡的外籍猶太人拘留中心,在那裡與巴黎小說家W·沃維奧卡成為朋友。

1941年初逃脫後,他設法再次來到美國,儘管健康狀況不佳,他仍為紐約主要的意第緒語日報《猶太前鋒日報》(The Jewish Daily Forward)撰稿。他永久定居於紐約。1943年,他出版了自傳作品《流亡:流亡者手記》(Goles: Ksovim von a Flichtling),旨在揭示歐洲猶太人的困境。1948年,通克爾出版了他最後一本書《偉大天才或紐約煩人的一天》(Der Groyser Genits Oder a Nudner Tag in Nyu York)。他最後一部文學作品是為立陶宛紀念書《立陶宛》(Lite)撰寫的一篇文章〈我生命中的維爾紐斯篇章〉(The Chapter of Vilna in my Life),該文於1951年在他逝世後發表。

他因在法國集中營的經歷而健康惡化,晚年數年臥病在床且幾近失明。1949年8月9日,約瑟夫·通克爾逝世,安葬於紐約皇后區里奇伍德的新蒙特卡梅爾公墓。

在他一生中,其作品集在華沙、基輔和紐約多次出版。時至今日,他仍被譽為意第緒語文學史上最傑出的幽默作家之一。

書目

  • Yo Hasene Hoben, Nit Hasene Hoben, 19??
  • Der Krumer Shpiegel: Parodien, Sharzhen, und Nokhhamungen,華沙,1911年。58頁。(NUC1) (NYPL)
  • Fleder Mayz ... Filietonen, Lieder un Parodien,A Gittlin出版社,華沙,1912年。71頁。(HUC) (NYPL,1)
  • Der Griner Papugai: A Zamlung fun Monologen, Satiren, un Parodien,Y. Halter出版,華沙,1912年。72頁。(NUC1)
  • Der Goldener Aeroplan Oder Haim-Yankel Der Honig Kvetsher,Lewin-Epstein出版社,華沙,1914年。96頁。插圖。(NYPL)
  • Di Royte Hagode,N. Halperin,敖德薩,1917年。16頁。(LYS)
  • Di Bolshevistishe Hagode, fun Tunkelen Mit ... Masiyos un Meshalim. Mit Perushim un Dinim Wegen Bdikat Khametz un Biur Hametz un Seder-Preven ...,M. Goldfein出版社,基輔,1918年。16頁。(HUC)
  • Idishisten,基輔?,1918?。15頁。(NYPL1)
  • Malines - in Pensionet,基輔?,1918?。15頁。(NYPL1)
  • Zumer-Leb,基輔,1918年。15頁。(LNYL)
  • Der Purim-Ber, Odessa, Blimeloch,敖德薩,1919年。22頁。(LYS)
  • Der Humorist. A Shpas in ein Akt,Levin-Epstein Bros. and Partners出版社,華沙,1920年。28頁。(NUC1)
  • Masoes Benyomin HaRevii (Funem Ukrainishn Khaos),"Mizrah un Maarav"出版社,紐約,1920年。91頁。(NUC1)
  • Der Khazn, A Shpas in ein Akt,Levin-Epstein Bros. and Partners出版社,華沙,1920年。26頁。(NYPL)
  • Vikhne-Dvoshe Fort Keyn America,Farlag Humoristishe Bibliotek,華沙,1921年。91頁。(NUC1) (HUC)
  • Kopel un di Genz,華沙,1921年(第二版,1928年)。14頁。插圖。(LNYL)
  • Der Regenboygen,華沙,1922年。267頁。(LNYL)
  • Haim Getzel Der Reformator Mit Zaynen 25 Reformen,"Humoristishes Bibliotek"出版社,華沙,1922年。74頁。插圖。(HUC) (NYPL)
  • Katoves,華沙,1923年,134頁。(LNYL)
  • Mit di Fis Aroyf: Naye Humoreskes, Stzenkes un Parodiyes,Achisepher出版社,華沙,1926?。211頁。(NUC1) (NYPL)
  • Mitn Kop Arop: Parodiyes,"Tsentral"出版社,華沙,1924年(第二版,維爾紐斯,1931年)。189頁。(NUC1,2) (NYPL) (HUC)
  • Oyf-tsu-kloymersht: Humoreskes fun Der Tunkeler,B. Klatzkin出版社,華沙與維爾紐斯,1931年。216頁。(NUC1,2) (NYPL) (HUC)
  • Ikh Lakh fun Aykh: Humoresken, Stzenkes, Gramen, Bucher,華沙,1931年。212頁。(HUC) (NYPL)
  • A Gelekhter on a Zayt. Satireskes, Humoreskes, Stzenkes,Achisefer,1931年。95頁。(LNYL記載為193?頁) (HUC)
  • Dos Freylikhe Teater: Eynakters, Stsenkes, Declamatsiyes,Bucher出版社,華沙,1931年。246頁。(HUC) (NYPL)
  • Fort a Yid Keyn Eretz Yisroel: "A Reise-Beschreibung",M. Nomberg出版社,1932年。278頁。插圖。(HUC) (NYPL)
  • In Gutn Mut: A Zamlung fun Humoreskes, Satires, Groteskes, Parodiyes, un Stsenkes,Kultur Buch,華沙,1936年。222頁。(NUC1) (NYPL)
  • On Gal: Humoristishe Skitsen, Ferun un Gramen,華沙,1939年。188頁。(HUC)
  • Goles: Ksovim fun a Flichtling,Schreiber Farlag,紐約,1943年。95頁。(NUC1,2) (NYPL) (HUC)
  • Der Groyser Genits: Oder a Nudner Tog in Nyu York, A Humoristishe Dertseylung fun Tunkel,Schreiber Farlag,紐約,1948年,63頁。(NUC1,2) (NYPL)

作品集

  • Humoristishe Bibliotek,共5卷,(第1卷:Gelechter un a Zat,第2卷:Ich Lach fun Aych,第3卷:Miten Kop Aroyp,第4卷:Oyf-tsu-cloymersht,第5卷:Das Freiliki Teater),(第3、4卷於維爾紐斯印刷)。(HUC)

文章

  • "Dos Kapital Vilna In Mein Leben" in Lite, Dr. Mendel Sudarsk and Uriah Katzenelenbogen eds., Volume 1, 1951, pp 1279–1289.
  • "Zikhrones" in Bobruisk: Sefer-Zikharon Lekehilat Bobruisk u Venoteah, Yehuda Slutzky, ed. Volume 2, 1967, p 538–9.

譯作

  • Busch, Wilhelm, 1832 - 1908. Notl un Motl, Farlag Levin-Epstein Bros. and Partners, Warsaw, 1928 (First edition, 1920). 74 pp. Illus. (NYPL) (LNYL)
  • Busch, Wilhelm, 1832 - 1908. Di Papirene Shlang, Farlag Levin-Epstein Bros. and Partners, Warsaw, 1921. (2nd edition 1928) 22 pp. Illus. (NYPL) (LNYL)
  • Busch, Wilhelm, 1832 - 1908. Kopel un di Genz, Farlag Levin-Epstein Bros. and Partners, Warsaw, 1921. 14 pp. Illus. (NYPL)
  • Mann, Thomas, Jacob un Esau.

報紙與期刊

  • Der Kibitzer: Monatlikher Illustirter Zhurnal Far Humor, Vits un Kibets, Vol 1-8, New York (1908–1914). Illus. (HUC) (NYPL) (H) (YLLP)
  • Der Groyser Kundes: A Zhurnal fir Humor, Vits un Satire, 12/15/1908 - 9/9/1927, New York. (H) (YLLP)
  • Der Kromer Shpigel, Editor of the weekly humor supplement for the magazine Der Moment.

關於通克爾的作品

  • "Der Tunkeler" in Ravitch, Melekh, Mayn Leksikon (My Dictionary), Vol. II, Northern Printing un Stashonery, Montreal, Canada, 1945., pp 101 – 3.
  • "Tunkeler, Der" in Zylbercweig, Zalman, Leksikon fon Yidishe Teatr, (Dictionary of Yiddish Theater) Vol. II, Libris Publishers, Warsaw, 1934, pp 865 – 866.
  • "Tunkel, Iosef 'Der Tunkeler"" in Raskin, Shaul, Leksikon fun der Nayer Yidisher Literatur (Dictionary of the New Yiddish Literature), Vol. I, Marstin Press, New York, 1961, pp 47 - 51.
  • "Tunkel Iosef" in Encyclopaedia Judaica, p 1451.
  • "Tunkel, Iosef 'Der Tunkeler'" in Landman, Isaac, ed. The Universal Jewish Encyclopedia, Vol 10, Ktav Publishing House, Inc., New York, 1969, pp 324 – 5.
  • Roback, A. A., Curiosities of Yiddish Literature, Sci - Art Publishers, Cambridge, Massachusetts, 1933, p 62, 192. "Der Tunkeler (J. Tunkel) ranks as the best parodist in Yiddish.", p 62.
  • Roback, A. A., The Story of Yiddish Literature, Yiddish Scientific Institute, New York, 1940, p 353.
  • Feinsilver, Mermin Lillian, The Taste of Yiddish, South Brunswick Publishers, New York, 1970, p 53, 187.
  • Liptzin, Sol, A History of Yiddish Literature, Jonathan David Publishers, New York, 1972, p 274.
  • Sadan, Dov, Ke'arot Egozim o Elef Bdikha ve Bdikha, (Nut Bowl or 1001 Jokes), M. Neuman Publishers, Tel Aviv, 1953 (5713), p 213 - 4.
  • Gold, David L., "Towards a Critical Edition of Yoysef Tunkl's Notl Un Motl”, Jewish Linguistic Studies, 1989, pp 165 – 173.
  • Sheintukh, Yekhiel, "HaBikoret, HaKhevratit-Tarbutit BiKhtavav HaHumoristi'im shel 'Der Tunkeler'" (The Socio-Cultural Criticism in Der Tunkeler's Humorous Writings), The 9th World Congress for Jewish Studies, 1985, pp 457 – 460.
  • Sheintukh, Yekhiel, "An Areinfir tsu der Sugiya - Humor in der Yidisher Literatur un der Tunkeler", in Kabakoff, Jacob, Jewish Book Annual, Vol 44, New York, 1986 - 1987 (5747)
  • Gotthelf, Yehuda, HaItonut HaYehudit SheHaitah (The Jewish Press That Was), HaIgud HaOlami shel HaItonim HaYehudim, Tel Aviv, 1973, pp. 86, 88, 91, 95, 111, 117, 123, 163, 195, 226, 232, 343.
  • Davidon, Yakov, "Lapitch VeTil Oylenshpigel" in Bobruisk Yizkor Book, Tel Aviv, pp 773 – 80 (see pp 775, 779)
  • Dluzhshnavsky, M., "Yosef Tunkel (Der Tunkeler): Zayne Letzte Yaren in Nyu York", (Joseph Tunkel (Der Tunkeler): His Last Years in New York), A"Ts, 326,2 (1969) 36 - 39.

參考資料

外部連結

  • 「立陶宛猶太人總有辦法」——傳記與短篇故事,來自立陶宛猶太社群
  • 〈巴布魯伊斯克〉——回憶錄,由Maria Gilbert英譯
  • 約瑟夫·通克爾的諷刺作品,載於《意第緒世界》(Di velt fun yiddish)
  • 約瑟夫·通克爾的耶路撒冷,載於 lebnsfragn.com

Category:1881年出生 Category:1949年逝世 Category:20世紀美國猶太人 Category:20世紀美國男性作家 Category:20世紀美國非小說作家 Category:20世紀美國詩人 Category:20世紀筆名作家 Category:美國男性非小說作家 Category:美國男性詩人 Category:白俄羅斯猶太裔美國人 Category:美國諷刺作家 Category:白俄羅斯諷刺作家 Category:白俄羅斯男性詩人 Category:波蘭諷刺作家 Category:美國諷刺詩人 Category:白俄羅斯諷刺詩人 Category:波蘭諷刺詩人 Category:波蘭男性詩人 Category:從俄羅斯帝國移民至美國者 Category:美國猶太非小說作家 Category:美國猶太詩人 Category:猶太卡巴萊表演者 Category:俄羅斯帝國猶太人 Category:巴布魯伊斯克人 Category:波蘭卡巴萊表演者 Category:意第緒語諷刺作家